SAFETY – Read: 3 min.

Wat is ATEX?

Tags:Safety

Christophe Huyghe

Expert Technische Veiligheid
safety@ddeng.be – 057 42 15 21

ATEX staat voor de Franse benaming ATmosphères EXplosibles en wordt gebruikt voor twee Europese richtlijnen op het gebied van explosiegevaar. Vanaf 20 april 2016 zijn de zogenaamde ATEX 114 (richtlijn 2014/34/EU) en ATEX 153 (richtlijn 1999/92/EG) van kracht, die respectievelijk ATEX 95 en ATEX 137 vervangen.

ATEX 114 (apparaten richtlijn) is van toepassing op fabrikanten en importeurs en geeft voorschriften voor explosieveilig materieel.

ATEX 153 (sociale richtlijn) is bedoeld voor werkgevers (en werknemers) en beschrijft minimumvoorschriften om werknemers te beschermen tegen explosierisico’s. Hieruit volgt de verplichting voor het opstellen van een explosieveiligheidsdocument (EVD).

 

Wat is een explosie?

Een explosie is een plotselinge, heftige energieuitstoot met de opbouw van drukgolven. Het verschil tussen een brand en explosie is dat bijkomend een explosieve atmosfeer (= “optimaal” mengsel van lucht en brandbare stoffen) nodig is. Dat is een “optimaal” mengsel van lucht en brandbare stoffen (= binnen de explosiegrenzen). Voor een stofxplosie moet het stof bovendien ‘fijn’ genoeg zijn (kleine korrelgrootte).

Hoe bouw je een EVD op?

Een EVD bestaat typisch uit:

  • Product: overzicht brandbare stoffen (gas / damp / stof) met explosiekarakteristieken
  • Gevarenzone-indeling: gebieden waar explosiegevaar is (op basis van frequentie en duur)
    • apart te keuren door erkend organisme!
    • omschrijving waarom en waar EX-zones zich bevinden in het bedrijf
    • verstandig om ook te duiden waarom bepaalde delen niet als EX-zone zijn gemarkeerd
  • Risicoanalyse: aangeven wat noodzakelijke maatregelen zijn om tot een veilige werkomgeving te komen
    • technische maatregelen: vb. aarding, geschikte afzuiging, EX-apparatuur,…
    • organisatorische maatregelen: vb. vuurvergunning, signalisatie, opleiding, instructies,…

Vermijd ontstekingsbronnen

Explosies moeten ten alle tijde vermeden worden en daarvoor passen we de volgende methode toe:

  1. Voorkom ontplofbare atmosfeer (vervangen door niet-brandbare producten, inertiseren, ventilatie,…)
  2. Vermijd effectieve ontstekingsbronnen (explosieveilige apparatuur, aarden, vuurvergunningen,…)
  3. Bescherming tegen explosiegevolgen (explosiepaneel, containment (sterkte tank hoger dan maximale explosiedruk),…)

Eenmaal de EX-zones gedefinieerd zijn qua soort en afmetingen, is het dus noodzakelijk om mogelijke ontstekingsbronnen te vermijden. Dit kan op meerdere manieren, denk bijvoorbeeld aan het plaatsen van geschikt EX-materiaal, het aarden van apparatuur enzovoort.

Praktisch voorbeeld: een EX-zone met daarin een elektrische motor die niet geschikt is voor een EX-omgeving kan zorgen voor een ontsteking door vonken en is er dus een reëel explosiegevaar. Dit kan op verschillende manieren vermeden worden.

DD Engineering onderscheidt zich in deze ATEX-problematiek door enerzijds te luisteren naar te klant en naar wat anderzijds wettelijk vereist is. We focussen namelijk op een praktische aanpak met duidelijke foto’s om de tekortkomingen in kaart te brengen. Ook het oplijsten van oplossingen bekijken we vanuit het oogpunt van een ingenieur en met onze rijke ervaring in de industrie: efficiënte maatregelen die zowel technisch als economisch haalbaar zijn! Een goede analyse en definiëring bespaart ernstige gevolgen achteraf (bv. niet-geschikte apparatuur). Onze technisch diepgaande maar praktische methodologie wordt daardoor erg geapprecieerd door de klant!

 

Met welke uitdagingen dient men rekening te houden?

De ATEX-wetgeving is een complexe materie die bovendien regelmatig wijzigt. Ook het opstellen van gefundeerde risicoanalyses om explosierisico’s in te schatten, vergt de nodige kennis van het proces en regelgeving maar ook analytische vaardigheden. Dat maakt het niet evident om de omvang van EX-zones te bepalen of te verifiëren welke maatregelen noodzakelijk zijn.

Onze DD Ingenieurs zijn hiervoor opgeleid maar mede door de ruime ervaring in de procesindustrie, verliezen we de praktische kant nooit uit het oog! We zoeken steeds naar de oorzaak van een mogelijk risico om gefundeerde oplossingen aan te reiken.

Contact

Benieuwd wat onze safety ingenieurs voor uw productievloer kunnen betekenen? Neem gerust contact op met Christophe. Hij brengt u graag in contact met de juiste ingenieurs voor uw project.

 

Christophe Huyghe
Expert Technische Veiligheid

T+32 (0) 57 42 15 21
Esafety@ddeng.be